Urlop rodzicielski w świetle przepisów
W świetle przepisów Kodeksu Pracy urlop rodzicielski przysługuje na pisemny wniosek pracownika po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego lub zasiłku macierzyńskiego. Wniosek ten musi być, co do zasady uwzględniony przez pracodawcę. Pracownik może o urlop rodzicielski występować z wnioskiem do pracodawcy w formie tzw. długiego wniosku o udzielenie urlopu w pełnym wymiarze, bezpośrednio po zakończonym urlopie macierzyńskim, który musi być złożony nie później niż dwadzieścia jeden dni po porodzie lub w postaci odrębnych wniosków o udzielenie tego urlopu w całości lub w częściach, który ma być złożony nie później niż na dwadzieścia jeden dni przed rozpoczęciem korzystania z niego.
Wymiar urlopu rodzicielskiego wynosi odpowiednio trzydzieści dwa tygodnie przy urodzeniu jednego dziecka oraz trzydzieści cztery tygodnie w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie. Urlop ten przysługuje zarówno pracownikowi będącemu rodzicem biologicznym, jak i pracownikom przyjmującym dziecko na wychowanie, którzy wystąpili do sądu o adopcje lub przyjęli dziecko jako rodzina zastępcza. Urlop ten przysługuje obojgu rodziców, jeśli pozostają w stosunku pracy. Można go wykorzystać w całości lub w częściach (najwięcej w czterech) do czasu zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy sześć lat.
Części urlopu rodzicielskiego nie mogą być krótsze niż osiem tygodni, z wyjątkiem pierwszej części, która może trwać sześć tygodni. Każda z części urlopu musi być wielokrotnością tygodnia. Urlop wychowawczy może być wykorzystany w całości przez jednego z rodziców – pracowników, albo równocześnie przez obojga rodziców – pracowników z zachowaniem limitu łącznie trzydziestu dwóch tygodni przy jednym dziecku i trzydzieści czterech tygodni przy większej liczbie dzieci przy jednym porodzie, a także naprzemiennie przez obojga rodziców z zachowaniem limitu ustalonego w przepisach.
Pracodawca ma obowiązek po zakończonym przez pracownika urlopie wychowawczym dopuścić go do pracy na tym samym stanowisku, a jeśli z jakiś przyczyn nie jest to możliwe, to na innym stanowisku odpowiadającym jego kwalifikacją, za wynagrodzeniem, jakie otrzymywał, gdyby z tego urlopu nie korzystał. Pracownik ma prawo zrezygnować z przysługującego mu urlopu rodzicielskiego w każdym czasie za zgodą pracodawcy, a co za tym idzie powrócić do pracy.
Pracownik może również łączyć korzystanie z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy, który udziela mu tego urlopu, jednak w wymiarze nie większym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy. W tym przypadku urlop rodzicielski udzielany jest na pozostałą część wymiaru czasu pracy. Pozostała część urlopu rodzicielskiego musi zostać proporcjonalnie wydłużona. Pracodawca ma prawo przychylić się do prośby pracownika o korzystanie z części przysługującego urlopu wraz z wykonywaniem pracy lub odmówić, gdy przemawiają za tym względy organizacyjne w pracy.
